Slovaci u Srbiji sa aspekta kulture

U holu Vlade Autonomne pokrajine Vojvodine 18. janura 2012. god. održana je svečana manifestacija - promocija knjige Slovaci u Srbiji sa aspekta kulture koju je izdao Zavod za kulturu vojvođanskih Slovaka. Ova monografija je rezultat višegodišnjeg rada, raznih kulturoloških terenskih istraživanja kao i detaljnog pregleda postojeće literature. Radi se o obimnom delu posvećenom istoriji, kulturi i uopšte životu slovačke manjine koja već 260 godina živi na teritoriji Vojvodine.

Jedan od osnivača Zavoda za kulturu vojvođanskih Slovaka je i Vlada AP Vojvodine čiji predsednik Bojan Pajtić je na promociji knjige rekao sledeće: "Slovačka manjina je jedna od najbrojnijih manjina na teritoriji Vojvodine... ujedno spada i među najorganizovanjije manjinske grupe i ima značajan doprinos u očuvanju nacionalnog i kulturnog identiteta." Bojan Pajtić je promociju knjige Slovaci u Srbiji sa aspekta kulture označio kao istorijski momenat za slovačku manjinu i naglasio značaj njenog izdavanja.

Predsednica Nacionalnog saveta slovačke nacionalne manjine Ana Tomanova Makanova je napomenula kako je ovaj dan za Slovake značajan sa više aspekata: "Na današnji dan smo pre devet godina osnovali Nacionalni savet... pre tri godine otvoren je Zavod za kulturu vojvođanskih Slovaka... U našoj manjini se svi zajedničkim silama trudimo da sačuvamo ono što imamo, da definišemo naše jednakosti i različitosti."   

U izdavanju ove publikacije učestvovala je i Slovačka republika iz čijih fondova je obezbeđena štampa knjige. Radi se o grantu SlovakAid koji je Slovacima u Srbiji dostupan preko Ambasade Slovačke republike u Beogradu. Na promociji je bio prisutan i zamenik ambasadora SR Rastislav Kostelnik, koji je rekao da je za njega velika čast što prisustvuje ovakvom svečanom događaju. "Uveren sam da će ova publikacija biti osnovna literatura mnogim budućim generacijama. I ja sam sam nakon dolaska u Srbiju poželeo da imam kompletno delo koje bi svojim tekstom i slikama prikazivalo životni put Slovaka koji žive u Srbiji." 

Mnogobrojni posetioci su mogli da prate i video prezentaciju putem koje su  u najosnovnijim crtama predstavljena sva mesta u Srbiji naseljena Slovacima, odnosno kratki portreti sredina koje su detaljno prikazane u knjizi. Kulturni život ovdašnjih Slovaka upotpunjen je nastupom pijanistkinje Ivane Novak, Kamernog hora Agape iz Novog Sada i scenskim nastupom grupe Miroslava Kožika iz Stare Pazove za čije izvođenje je muziku pripremio Miroslav Bako.

Knjiga Slovaci u Srbiji sa aspekta kulture je prvo književno izdanje koje ujedinjuje trogodišnji rad Zavoda za kulturu vojvođanskih Slovaka u naučno - istraživačkoj, dokumentacionoj i prezentacionoj jedinici.  Na 400 stranica ove bogato ilustrovane knjige sažeta je istorija, kao i sadašnje   stanje celokupne kulturne infrastrukture slovačke zajednice u Srbiji. 

Tekstove za knjigu su napisali mnogobrojni autori a njeni urednici su Milina Sklabinski i Katarina Mosnak. Recenzenti knjige su Vladimir Valenćik  i Ladislav Čanji dok je stručni konsultant bio eminentni istoričar Samuel Čelovski. Za  kvalitetan i primamljiv dizajn je bio zadužen Đula Šanta, koji je zajedno sa Mihalom Madackim i Igorom Bovđišom bio i autor fotografija. Promocija je završena dodelom knjiga svakom posetiocu događaja.

Kultura je u ovoj publikaciji obuhvaćena u najširijim okvirima, odnosno kao način života jedne manjine. Trudili smo se da definišemo osnove, na kojima se ta kultura razvijala kao i forme u koje se vremenom pretočila. U knjizi prikazujemo religijski život, narodnu kulturu, kao i umetnost pripadnika slovačke manjine. Balans među ovim celinama, čini se bio je najveći izazov kod pripreme ove publikacije. Sve oblasti su se razvijale zahvaljujući pojedincima - nosiocima slovačke kulture, njihovom stvaralaštvu kojim su doprineli razvoju ove kulture, navela je Milina Sklabinski.