Ličnosti slovačke vizuelne umetnosti

Ivan Križan

slikar, profesor likovne kulture i fizičkog vaspitanja
Ivan Križan
Ivan Križan
( 23. april 1944 )

Ivan Križan rođen je 23. aprila 1944. godine u Bačkom Petrovcu, gde je pohađao osnovnu školu i gimnaziju. Završio je Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja u Beogradu a 1977. godine stekao je zvanje učitelja likovne kulture na Višoj pedagoškoj školi u Novom Sadu. Počeo je da slika 1958. godine pod uticajem naše poznate slikarke i učiteljice likovne kulture Ane Piksijades, od koje je dobio svoje prve uljane boje. Od tada neprestano slika. Godine 1970. Svoju prvu izložbu imao je u Narodnom muzeju u Bačkom Petrovcu. Do sada je izlagao na više od dvadeset samostalnih izložbi. Pored toga, od 1965. godine učestvovao je na brojnim kolektivnim izložbama u Petrovcu, Kovačici, Ravnom Selu, Pančevu, Novom Sadu i Novom Beogradu.

Bežec, kombinovaná technika, 2007

Po slikarskoj vokaciji Ivan Križan je pejzažista. Zanimaju ga pre svega prolećni i jesenji krajolici. Jednako mu je bitan motiv koji prikazuje, ali i likovna tehnika, kojom ga oslikava. A likovne motive – tokom pedeset godina svog likovnog stvaralaštva – Ivan Križan pronalazi svuda oko nas. Po kutkovima i idiličnim uličicama Petrovca, kao i po širokom petrovačkom ataru.  Prikazivao ih je uvek realistično, u početku ekspresivnije i slobodnije, kasnije odmerenije i sa većim akcentom na detalje.

U oslikan motiv Ivan Križan – kao na početku tako i danas – udiše emociju i zato njegov slikarski izraz možemo posmatrati kao njegovu ličnu varijantu lirski uobličenog odn. ekspresionističkog realizma.

Posle Zuske Medveđove Ivan Križan je sledeći izraziti likovni hroničar Petrovca. Na njegovim slikama obstaje, pulsira stari Petrovac sa svojom arhitekturom. Petrovac, koji nepovratno nestaje pred očima savremenika.

Vladimir Valenćik, prevod: Nataša Simonović