Slovaci u Šidu 1810. – 2010.

Najnoviju knjigu Stanislava Stupavskog pod nazivom Slováci v Šíde 1810 – 2010 izdala je Matica slovačka u Srbiji povodom proslave 200. godina od dolaska Slovaka u ovaj grad.

Ova kompleksna publikacija predstavlja dragoceni dokument, koji sadrži detaljne podatke o pripadnicima slovačke nacionalne manjine u Šidu, kao i o njihovom suživotu sa pripadnicima drugih naroda na ovim prostorima. Knjiga je sačinjena od 411. pisanih strana podeljenih u četrnaest poglavlja, u kojima autor proučava geografske, istorijsko-demografske podatke i podatke iz kulturnog života stanovnika ovog mesta, bogato ih ilustrujući starim fotografijama.

Prvi deo knjige sadrži podatke o geografskom položaju grada Šid, podneblju, prirodnim resursima i saobraćajnim vezama. Zatim slede poglavlja o nastanku naselja, o stanovništvu, o razvojnim tokovima kroz istoriju pa sve do danas. Najveći deo knjige posvećen je istorijskim činjenicama, najstarijim pisanim dokumentima o Šidu, njegovom postojanju u okviru vojne granice sa posebnim naglaskom na povlastice grada, kao i podaci o Šidu iz  20. veka. Naročito su interesantni mitovi o nastanku imena grada Šid.

Autor se bavi i strukturom stanovništva po verskoj pripadnosti, gde ukratko govori i o aktivnostima crkvene opštine Slovačke evangelističke a.v. crkve u Šidu. U okviru poglavlja o kulturnom životu, najveću pažnju autor posvećuje tradicijama i očuvanju običaja kod šidskih Slovaka, dok o aktivnostima udruženja govori samo okvirno.

U poglavlju Vzdelávanie (Vaspitanje) autor govori o specifičnom obrazovanju stanovnika na slovačkom i srpskom jeziku, kao i o slovačkim učiteljima, čije kratke biografije takođe dopunjuju sadržaj knjige. Odgovarajuća pažnja posvećena je i sportu i ućešću šidskih Slovaka u sportskom životu Šida.

Knjiga predstavlja značajno monografsko delo, korisno za stručnjake, istraživače, istoričare, ali interesantno za čitanje i široj javnosti.