Galerija "Karol Miloslav Lehotski"

Galerija „Karol Miloslav Lehotski“ osnovana je 1989. godine sa trajnim sedištem u Gimnaziji „Jan Kollar“ u Bačkom Petrovcu. Poznata je po tome, što sadrži najbogatiju javnu zbirku radova savremenog likovnog stvaralaštva Slovaka u Vojvodini. Ova zbirka je stalna postavka galerije i predstavlja pregled savremenog stvaralaštva akademskih i profesionalnih slovačkih vojvođanskih autora.

Likovna i vajarska dela, koja se nalaze u Galeriji „Karol Miloslav Lehotski“, predstavljaju značajni pregled savremenog likovnog stvaralaštva slovačke nacionalne manjine u Srbiji. Raznovrsnost radova vidljiva je u svakom pogledu – bilo po pitanju likovno-poetskog aspekta dela, korišćene tehnike, izraza, teme, ali i po pitanju samih autora – slikara, grafičara, vajara, koji pripadaju različitim generacijama. U pitanju su dela izrađena različitim tehnikama, koja predstavljaju deo stvaralaštva pojedinih autora ili određeni segment njihovog razvojnog puta u stvaralaštvu. Upravo zahvaljujući tome, postavka je idealna za prezentaciju, ali i korisna u didaktičko-obrazovne svrhe. Sva izložena dela spaja pravac modernizma i postmodernizma, slovačko vojvođansko poreklo autora, njihovo likovno obrazovanje, a mnoge i školovanje ili pedagoški rad u Gimnaziji „Jan Kollar“, gde se i nalazi sedište Galerije „Karol Miloslav Lehotski“. Izložbena postavka savremenog stvaralaštva vojvođanskih Slovaka je jedina stalna postavka ove vrste i stoga veoma značajna za Vojvodinu.

Galerija je svečano otvorena 15. oktobra 1989. godine u Gimnaziji „Jan Kollar“ u Bačkom Petrovcu, povodom obeležavanja 70. godišnjice od osnivanja gimnazije. Ideja o osnivanju galerije nastala je tokom priprema svečane proslave ovog jubileja. Jedan od osnovnih ciljeva bio je da se napravi stalna javna postavka radova savremenog likovnog stvaralaštva slovačkih umetnika iz Vojvodine i tadašnje Jugoslavije. Prva postavka obuhvatala je likovne i vajarske radove 15 slovačkih vojvođanskih umetnika, od kojih su mnogi bili bivši profesori i učenici gimnazije. Od toga, u stalnoj postavci galerije ostalo je 13 umetničkih radova.

Galerija je dobila ime po istaknutom umetniku Karolu Miloslavu Lehotskom (1879 – 1929) prvom akademskom slikaru iz redova vojvođanskih Slovaka, koji se pored slikarstva bavio i metafizikom i širenjem hrišćanske vere. Bilo je to 1994. godine prilikom proslave 75. godina od osnivanja gimnazije. U ovoj godini obeležavala su se dva jubileja, u martu 75 godina od smrti K. L. Lehotskog a u novembru 125 godina od njegovog rođenja.

Izložbena zbirka Galerije „Karol Miloslav Lehotski“ se razvijala i postajala sve bogatija za nova likovna i vajarska dela obrazovanih umetnika iz Vojvodine, kako onih koji su već izlagali svoje radove u ovoj galeriji tako i novih autora. Nakon osnivanja galerije, zbirku je činilo 13 radova. Već 2004. godine, u fondu zbirke bilo je ukupno 43 poklonjena umetnička dela od 25 akademskih i profesionalnih slovačkih vojvođanskih autora.

Povodom osnivanja galerije, svoja likovna dela izlagali su sledeći slikari i grafičari: Miško Bolf, Pavel Čanji, Vjera Fajndović-Suđi, Marija Gaška, Mihal Kiralj, Martin Kizur, Jozef Klaćik, Ivan Križan, Stefan Lačok, Ana Maljah-Fajndović, Pavel Pop, Milan Suđi i Jaroslav Šimovič, koji su svoje radove i poklonili galeriji za stalnu postavku. Na izložbi su učestvovali i vajari Vladimir Labat-Rovnjev i Jan Stupavski , koji su svoje vajarske radove posudili galeriji za ovu priliku.

Nakon uspešnog osnivanja, zbirka se postepeno uvećavala. U prvih pet godina pristigla su dela 7 novih autora, koji do tada nisu izlagali u Galeriji "K. M. Lehotski", kao što su: Jan Agarski, Mira Brtka, Ingrid Cicka, Ana Piksijades, Jaroslav Supek, Đula Šanta i Rastislav Škuljec. Takođe su pristigli još neki od likovnih radova Pavela Čanjija i Pavela Popa, koji su već pre toga poklanjali svoje radove. Tako je zbirka 1994. godine obuhvatala likovne radove 20 savremenih slovačkih likovnih umetnika iz Vojvodine.

U narednih deset godina dolazi do velikog priliva umetničkih radova. Godine 2004., kada je galerija proslavljala 15. godišnjicu rada a gimnazija 85. godina od osnivanja, stalna postavka se znatno uvećala. Zbirka galerije „Karol Miloslav Lehotski“ obogaćena je za još neke od radova, koje potpisuju: Mira Brtka, Vjera Fajndović-Suđi, Jozef Klaćik, Ivan Križan, Pavel Pop, Milan Suđi, i Đula Šanta, kao i vajar Vladimir Labat-Rovnjev, koji po prvi put poklanja svoje radove ovoj galeriji. Bilo je tu i novih autora, koji su se ovom prilikom predstavili javnosti, kao što su: Danijela Marko, Miloslav Pavelka, Katica Pavelka-Vukajlović, Jan Triaška i Mihal Đurovka. Istovremeno su u zbirku bili uvršteni i radovi iz zaostavštine Mihala Kiralja i Ane Piksijades, koji su u tom periodu preminuli. U zbirci je bilo ukupno više od 40 likovnih i vajarskih radova od 26 autora.

I dan-danas se celokupna zbirka aktivno unapređuje i razvija. U novije vreme, u zbirci Galerije „Karola Miloslava Lahotskog“ pojavili su se radovi dvojice novih autora. To su akademski vajar Jan Stupavski, koji je galeriji poklonio jednu od svojih značajnijih skulptura i grafičar Jadrić iz Maglića, koji je poklonio svoje grafike i tako se priključio ostalim autorima, bez obzira na to što nije slovačke nacionalnosti..