Jan Nosal

Jan Nosal se rodio 17.03.1941. godine u Selenči. Poznat je kao muzički kompozitor, pedagog, aranžer i kantor. Autor je horskih kompozicija pod imenom Rukoveti, prve opere Slovaka iz Donje zemlje Zypa Cupak i oratorija Maria Magdalena. Za vreme svog života njegovo delovanje u oblasti ozbiljne slovačke muzike nije bilo posebno primećeno, ali se u budućnosti njegovom stvaralaštvu posvećuje adekvatan prostor.

Osnovnu školu je završio u Selenči. Kao dvanaestogodišnjak je bio kantor  u rimokatoličkoj crkvi Najsvetijem Trojstvu u Selenči. Srednju pedagošku školu je završio u Somboru.

Kao učitelj razredne nastave (1961 – 1962) radio je u Selenči u OŠ Jana Kolara. Delovao  je i kao muzički urednik Slovačke redakcije u Radiu Novi Sad. Zatim je otišao u Sarajevo na studije Više muzičke škole, odsek Žičani muzički instrumenti a po završenju (1965-1967) radio je u Sokolcu  kao predavač muzičke kulture u tamošnjoj OŠ. Zatim je predavao u Srednjoj učiteljskoj školi u Sremskoj Mitrovici (1967-1969). Došao je u Selenču (1969 – 1971) gde je radio u OŠ kao predavač muzičke kulture. Godine 1971. odlazi u Beograd, i upisuje Fakultet muzičke umetnosti (1971 – 1975). Za vreme svog školovanja u Beogradu radio je kao predavač muzičke kulture u Zemunu u nekoliko osnovnih škola a u KUS Branko Radičević je radio kao osnivač i dirigent tamburaškog orkestra (1973-1975). Godine 1977. je na postdiplomskim studijama stekao akademsku diplomu magistra muzike na temu „Skladan stil St.Mokranjca“.

Od godine 1978. radi u Aleksandrovcu kao muzički redaktor u izdavalaštvu gramofonskih ploča Diskos, odakle odlazi  u prevremenu invalidsku penziju. Više godina je eksterno sarađivao sa TV Beograd. Četiri godine (1992 – 1996) je sa porodicom živeo u Slovačkoj. Živeo je u Hornych Zeleniciach, pored Trnave odakle se vratio u rodni kraj gde je poslednje dve godine svog života (2007-2009) bio ponovo kantor u rimokatoličkoj crkvi.

Jedan je od osnivača festivala u Selenči, Selenča v znameni mladosti i Festivala novych piesni v duchu ludovej tvorby Selenča 70, iz kojih je kasnije nastao festival Sutaž o slovensku hudobnu tvorbu,  odnosno Zlaty kluč za koji je i komponovao.

U Savezu udruženja kompozitora SOKOJ se susrećemo sa imenom Jana Nosala u raznim ulogama, približno 500 puta. Tamo ga nalazimo kao autora kompozicija, korektura ali i tekstova slovačkih i mnogih srpskih kompozicija raznih žanrova. Prilagođavao je slovačke narodne pesme za narodni orhestar RNS.

Osnovao je tamburaški orkestar u KUS Branko Radičević u Zemunu a kasnije je osnovao i svoj tamburaški orkestar: Tamburaši sa Dunava. Godine 1996. je u Selenči osnovao sastav Matičiari.

Jan Nosal se bavio i prikupljanjem slovačkih narodnih pesama, koje je izdao u obliku korekcijski usklađenih, harmonizovanih horskih kompozicija. U kompozicijama, koje je najprije nazvao Evenky a kasnije Rukovati, obuhvatio je slovačke narodne pesme oslanjajući se na Rukovati Stevana Stojanovića Mokranjca. Ovde se ustvari radi o kompozicijama, koje se u svetskoj književnosti nazivaju svite, venci, venčići, buketi, buketići i slično. Formirao je dela kao celine sastavljene od različitih delova. Izdao je dve knjige svojih Rukovati, od kojih je prva izdana 2002. godine a druga 2003. godine. Prva sadrži 14 Rukovati i dve kompozicije: dievčensky a mladenecky napev. Druga zbirka obuhvata 13 rukovati za odrasle horove i jednu malu rukovat za dečiji hor. Autor je i samostalnih horskih kompozicija, koje su pisane za Udružene horove Zvony iz Selenče i Neven iz Bača. Za ove horove je napisao kompozicije: Slovačka molitva (Slovenská modlitba), Ave Marija, Otadžbina (Materska krajina), Donja zemlja (Dolná zem), Selenča, Moj dični Bač, Gorko vino pijem, Škripi đeram.

Godine 2007. je izdata zbirka horskih kompozicija pod imenom „Panonske rukoveti“, koja sadrži sedam kompozicija. To su srpske narodne harmonizovane pesme, ali i pesme prilagođene za mešani muzički hor.

Jan Nosal je autor prve opere Slovaka iz Donje zemlje pod nazivom Zypa Cupak, koja je imala svoju premijeru 2004. godine u Selenči kada je i snimljena u obliku audio zapisa.

Njegovo značajno duhovno delo, koje do danas još uvek nije izvedeno, je oratorijum Maria Magdalena, pisano za soliste, mešani hor, drvene i limene duvačke i gudačke instrumente, bubnjeve i harfu.

Umro je dana 29.01.2009. godine u Selenči gde je i sahranjen na rimokatoličkom groblju.