Dom kulture "Mihal Babinka" u Padini

Intenzivnija delatnost na polju kulture razvila se u Padini 1933. godine, kada je počela sa radom Mesna organizacija Matice slovačke u Padini. 1944. godine osnovano je Kulurno-prosvetna zajednica, u okviru koje su formirane sekcije (pozorište, narodni univerzitet, analfabetički kursevi, sportska sekcija), a iz kojih su se kasnije iznedrile pevačke i folklorne grupe, literarna sekcija i drugo. Pošto je prekinuta delatnost MOMS-a (1948), u Padini je osnovano Slovačko kulturno-prosvetno društvo Bratstvo. Između ostalog, 1955. godine članovi Bratstva osnovali su bioskop Sloboda, u kom je prvi prikazani film bio nemi film Major Bauk. Od 1961. godine nosilac gotovo svih kulturnih sadržaja postaje Dom kulture. Današnja zgrada Doma kulture počela je sa radom 1982. godine i nosi ime poznatog pisca i publiciste poreklom iz Padine, Mihala Babinke.

Foto: Boris Bilek

U okviru Doma kulture Mihal Babinka u Padini danas su aktivne sledeće sekcije:

Muzičko-folklorna sekcija

Muzičko-folklorna sekcija u okviru koje deluju pevačke grupe (ženska i muška), muzičko društvo (orkestri), plesni ansambl i pevači-solisti. U ovoj sekciji pretežno se neguju tradicionalne slovačke narodne pesme i igre. Muzičko-folklorna sekcija učestvuje na festivalima kako kod kuće, tako i u inostranstvu. Ova sekcija postiže značajne rezultate na brojnim smotrama, pre svega na opštinskim, pokrajinskim i regionalnim priredbama, gde obično prezentuje koreografski obrađene padinske narodne obredno-običajne radnje ( páračke, mejačke, lúpačke bôbu, oblievačke), ali i svatovske i božićne običaje. Ovi obredi i običaji su nekoliko puta ekranizovani na Televiziji Novi Sad. Osim toga, plesna sekcija obrađuje i razne stilizovane koreografije.

Foto: Igor Bovđiš

Poslednjih godina muzičko-folklorna sekcija sarađuje sa mnogim inostranim ansamblima. Na taj način Padinčanima se s vremena na vreme predstavljaju ansambli iz Bratislave, Nitre, Staroga Tekova, Banske Bistrice, Mihaloviec, ali i iz mnogih mesta iz Australije, Amerike, Nemačke i zemalja bivše Jugoslavije. Isto tako i padinski folkloristi često putuju i predstavljaju se u inostranstvu.

Koreografi muzičko-folklorne sekcije bile su Maria Vajcova, Eva Kotvašova, Zuzana Snidova, Jan Slavik, Jan Pap i Jan Kolarik koji je do danas aktivan. O muzičkoj komponenti vodili su računa Bedrih Pilat, Jan Petraš, Pavel Tomaš i Pavel Karas.

Foto: Stevan Lenhart

Pevači-solisti svoj prvi nastup obično su imali na lokalnom festivalu Padina peva i svoj talenat ispoljili i na Susretu u pivničkom polju u Pivnicama. Rezultate koji zavređuju pažnju postigli su i sledeći padinski radijski pevači: Eva Poničanova (Stojanova), Ana Stojanova-Zlohova, Pavel Kulja, Ana Nemčekova-Đurđevićova, Janko Hološ, Pavel Hološ, Ana Hološova-Petrašova i niz drugih talentovanih interpretatora slovačkih narodnih pesama.

Ipak, muzičko-folklorna sekcija se danas bori sa teškoćama uključivanja mladih ljudi, koji kao da gube entuzijazam i interesovanje za narodnu tradiciju. Međutim, stalno je prisutna težnja da se promeni novonastala situacija i aktivira slovačka mladež u oblasti tradicionalne umetnosti u okviru Doma kulture.    

Foto: Igor Bovđiš

Pozorišna sekcija

Pozorišna sekcija ima najdužu tradiciju, budući da je prva pozorišna predstava Stari zaljubljivi muškarac (Starý zaľúbenec) u režiji Mihala Obreciana bila izvedena u Padini još 1919. godine. Pozorišni komadi su u ovoj sredini počeli aktivno da se izvode odmah nakon završetka Prvog svetskog rata. Profesor Ondrej Kotvaš publikovao je rad Prilog izučavanju istorije pozorišta u Padini (K dejinám divadla v Padine), gde podseća da je malo pisanih podataka o pozorišnom životu Padinčana. Ali, znamo da je značajna ličnost u pozorišnom životu Padine bila učiteljica Vilma Štatova-Popova, koja je aktivno delovala od 1930. sve do 1960. godine. Padinski pozorišni radnici u ovom periodu još nisu učestvovali na Susretima slovačkih amaterskih ansambala (kasnije Smotra slovačkih pozorišnih ansambala). Među pionire padinskog pozorišnog života i među prve glumce ubrajaju se Jozef Kolčik, Jan Topalov, Ondrej Dubovski, Jozef Hrćan, Margita Graznekova, Milka Greksova, Jan Klinko, Štefan Šuster, Jan Petraš i drugi. Na Smotri slovačkih pozorišnih ansambala Padinčani su prvi put učestvovali 1977. godine, kada su izveli komediju Igra braka (Hra na manželstvo) u režiji Martina Šimaka. Kvalitetni pomak u amaterskom pozorištu u Padini moguće je pratiti od 80-tih godina prošlog veka, kada su se uslovi za delatnost poboljšali (otvoren je Dom kulture) i kada je poraslo interesovanje Padinčana za glumu. Od tada je pozorišna sekcija Doma kulture Mihal Babinka redovan učesnik na SSPA.

Foto: Ana Kiš

Poslednjih godina pozorišna sekcija osvojila je gotovo deset priznanja pokrajinskog i državnog karaktera u okviru amaterskog pozorišta, za šta je najzaslužniji pozorišni režiser Fedor Popov, kao i glumci Eva Taubertova, Jan Kolarik, Janko Hološ, Pavel Breznik, Zlatko Šimak, Kvietka Hanova, Ana Širkova, Snežana Dišpiterova i mnogi drugi.

Značajnu komponentu padinskog pozorišnog života predstavljaju i dečija pozorišta. Po pravilu, svake godine se uvežbava makar jedna dečija predstava. Na taj način, pozorište u Padini i dalje živi i stiče nove pokrovitelje i zaljubljenike, hrabro korača ka budućnosti i čini značajno poglavlje ne samo u padinskom kulturnom životu, nego i u životu amaterskog pozorišta u Vojvodini.

Literarna sekcija

Literarna sekcija pri Domu kulture Mihal Babinka takođe ima dugu tradiciju delovanja. 1957. godine studentska omladina Padine osnovala je Literarni klub mladih padinskih pregalaca. Među aktivnosti ove sekcije svrstavaju se književna okupljanja, takmičenja, tradicionalne priredbe Babinkini susreti i sl. 1987. godine sekcija je objavila časopis Osvit (Usvit), u kojem su objavljene pesme mladih autora. Poslednjih godina u okviru literarne sekcije pera su se latili Pavel Povolni-Juhas, Zuzana Slivkova, Ruženka Kraticova i Martin Slivka, koji su svoje radove objavili i u knjižnoj formi. Ivana Kuljova i Paulina Šajbenova ubrajaju se među najmlađe autorke-saradnice u Poletu (Vzlet). Dugu recitatorsku tradiciju ima osnovna škola, u kojoj su stasavali izvanredni recitatori. Među značajne recitatore ubrajaju se Maria Nosaljova, Eleonora Kerešova-Pavelova, Katarina Bokorova i Paulina Šajbenova.

Biblioteka

Pri Domu kulture deluje i biblioteka koja je do 1998. godine funkcionisala u njegovim okvirima, a danas čini ogranak Opštinske biblioteke u Kovačici. Već dugi niz godina bibliotekom upravlja bibliotekarka, glumica, kostimografkinja i radnica na polju kulture Eva Taubertova. Danas biblioteka predstavlja središte okupljanja ljubitelja pisane reči, ali i drugih amatera. Nedavno je u biblioteci počela da deluje škola računara, gde je za Padinčane dostupan i internet.

Galerija naivne umetnosti

U okviru Doma kulture Mihal Babinka osnovana je Galerija naivne umetnosti, u kojoj se nalaze slike Padinske slikarske porodice, u koju se ubrajaju Jan Husarik, Mihal Povolni, Jan Bačur, Martin Markov, Pavel Ljavroš, Juraj Ljavroš, Jan Širka i mnogi drugi.

Foto: Boris Bilek

Društvo padinskih žena

U Padini na polju kulture od 2003. godine dejstvuje i Društvo žena, čiji je glavni cilj da čuva tradicionalne slovačke obrede i običaje i razvija delatnost u oblasti ekologije, rekreacije i turizma. Danas, društvo ima 30 aktivnih članica. Za relativno kratko vreme delovanja društvo je realizovalo preko 20 izložbi kod nas i u Slovačkoj, pri čemu je ostvarilo i značajnu saradnju sa unijama žena iz Banske Bistrice i Spišskej Novej Vsi. Neke od tematskih izložbi bile su Maramica i njena namena (Ručníček a jeho účel), Korpica (Košíček) i Etno izložba starina (Etno výstava starožitnosti). Društvo je uredilo i Etno dom i opskrbilo ga impozantnom zbirkom starih fotografija, odeće, oruđa i nameštaja.

Foto: Boris Bilek

U kulturna dešavanja u Padini svake godine se uključuje i Osnovna škola Maršal Tito i Udruženje invalida.

Slovačko kulturno-umetničko društvo Bunarčić (Studnička)

U Padini deluje i Slovačko kulturno-umetničko društvo Bunarčić (Studnička). Amateri okupljeni sa ciljem da podrže tradicionalnu kulturu i podstiču održavanje kulturnih manifestacija, pod vođstvom predsednika društva Ondreja Kotvaša, 2007. godine osnovali su narodni orkestar a kasnije i folklornu i devojačku pevačku grupu. Uz pomoć ovog društva u Padini je organizovan i Festival izvornih narodnih pesama Padina peva (Padina spieva), kao i Gala koncert narodnih pesama (2007, 2008) u izvođenju interpretatora iz slovačkih mesta iz Vojvodine i Mađarske. Za kvalitetniju delatnost muzičko-plesne sekcije društvo je nabavilo neke muzičke instrumente, nove nošnje i restauriran je stari cimbal. Osim toga, SKUD Bunarčić planira da u budućnosti organizuje i školu cimbala.

Dešavanja

Kulturne manifestacije pretežno su organizovane u okviru Padinskih dana kulture u Domu kulture Mihal Babinka. Padinski dani kulture su svojevrstan zbir cele kulturne ponude u ovoj sredini koji su sadržajno bogati izložbama (Društva žena i Padinske slikarske porodice), pevačkim i folklornim dešavanjima, pozorišnim smotrama i raznim zabavama (Vino- muzika- kobasica i Gulašijada). Padinski dani kulture svake godine se organizuju tokom avgusta i septembra i obuhvataju većinu značajnih kulturnih dešavanja u mestu, među koje se ubrajaju Padina peva, Padinski akordi, Banatski festival, Gala koncert i Babinkini susreti.

Festival izvornih narodnih pesama Padina peva je takmičenje mladih pevača iz Padine u interpretaciji slovačkih izvornih narodnih pesama. To je festival sa najdužom tradicijom, a danas je to najveći kulturno-zabavni događaj u Padini. Pobednici koji osvoje prvo i drugo mesto učestvuju na Festivalu slovačkih narodnih pesama Susret u pivničkom polju u Pivnicama.

Prva smotra pod nazivom Padina peva održana je 26. avgusta 1973. godine i od tada se ovo dešavanje organizuje u kontinuitetu, iako su se i pre toga odvijale tzv. audicije mladih pevača slovačkih narodnih pesama pod nazivom Najlepši glas Padine.

Foto: Stevan Lenhart

Cilj festivala je podsticanje mladih pevača i muzičara da sačuvaju od zaborava stare slovačke narodne pesme, pogotovo one koje su karakteristične za padinsku sredinu. Iz tog razloga se osim nagrade publike i tri nagrade stručnog žirija za interpretaciju pesme, dodeljuje i nagrada za autentičnost pesme.

Padinski akordi bio je festival novokomponovanih slovačkih pesama, koji se, nažalost, već nekoliko godina ne održava. Za Padinu je značajan i Banatski festival, na kojem već gotovo petnaest godina učestvuju solisti-interpretatori narodnih pesama iz slovačkih sela u Banatu. Nosilac ovog festivala je takođe Dom kulture Mihal Babinka u Padini.

Poslednjih godina se u Padini održava i tzv. Gala koncert narodnih pesama u organizaciji Slovačkog kulturno-prosvetnog društva Bunarčić. To je okupljanje poznatih interpretatora slovačkih pesama, na kome su 2007. godine pretežno učestvovali gosti iz Banata, a 2008. godine i pevači iz mesta iz cele Vojvodine i Mađarske.